ZONGULDAK’IN İLGİNÇ İSMİ

1838`de James Wyld (d.1812- ö.1887) tarafından çizilen haritada Zonguldak`ın çok ilginç bir ismini size yayınlıyorum
Zonguldak isminin nereden geldiği konusunda hep tahminler yürütüldü.
Eskiden beri ,sahil anlamına gelen,bir başka anlamı itibari ile “recine” olan “Sandraca” ismi şehrin bilinen ismidir.
Kömürün bulunduktan sonra ki kayıtlarda Zonguldak olarak geçer.Fakat Zonguldak ismi daha netleşmeden, bu ufak kasaba kurulma aşamasında bir çok yeni isim ile muhatap alınıyor. Örneğin “Neu Mark” diyor yabancılar,Türkler, Türkçesinin kullanıyor. “Yeni Çarşı” diyor.
Daha önce yazmıştık mesela; “Zenkylmendaik”diye geçer.
“Songul”diye gösterilen haritalar var.
Fakat bu haritada ki ismi çok enteresan.
Zonguldak ismine de yatkın.

ZENTiLMENDACK

“Zentilmen” bildiğimiz anlamda centilmen denilebilir.Ama diğer bir anlamda telaffuzu “erkek şehri” de denilebilir,Zira işçi kenti gerçekten erkek şehri olarak kuruluyor.

Peki; ”Zentilmandack“ zamanla Zonguldak ismi haline gelebilir mi ?

Bence zorlama gibi olsa da;daha önce ki bulgularda yerel tarihçiler “nasıl” Zonguldak ismini “Zone Göl Dag” isminden geldiğini iddia etse de, bu da benim için zorlayıcı bir anlam ifade ediyordu.

Bizim için en zorlayıcı kısım; Zonguldak`in Osmanlıya geçmesinden sonra ki bölümü.Kömürün bulunmasına kadar Osmanlı Arşivlerinde pek adına rastlanmamasından kaynaklanıyor.
Yani; Zonguldak Şehir Merkezi kömürün bulunması ile yeni şehir oluştuğu için ve kömürün bulunması ile birlikte yabancıların buraya akın etmesi ile şehrin ismini yabancıların belirlediği düşünülüyor.
Zonguldak kelime anlamı ile Türkçede herhangi bir çağırışım yapmadığından ,tamamen yabancı isimden evrildiği düşünülüyor.
Yabancılar Maden bölgesine dag derler.
Örneğin Almanya‘da madenlere “Bergbau” derler. “Berg” Almancada “dağ”anlamındadır “bau” ise inşaat. O yüzden Zonguldak kelimesinin “dak” kısmının “dağ” olduğu vurgulanır.
Her ne olursa olsun bu tür kaynaklar sanırım ilerde bize “Zonguldak isminin nereden geldiği” konusunda ipuçları verecek.
Bugün yeni bir ismini yazdım size.
“Zentilmendack”
Centilmen Dağı
Erkek Dağı

Bu da iyi !

KAYNAK: Hayati YILMAZ
Zonguldak Tarih