EYT SONRASI ÇALIŞMAYA DEVAM EDECEKLER DİKKAT!

EYT kıdem tazminatı hesabı yapan milyonlar için yeni detaylar gelmeye devam ediyor. Emeklilik hakkı kazanan EYT’lilerin çalışma hayatına aynı işyerinde devam etmesi durumunda kıdemi, ödenme koşulları, kullanılmayan izin hakları gibi konular açıklığa kavuşacak. Kıdem tazminatı hesabında çalışana ödenen ücretle beraber düzenli sağlanan yol, yemek parası gibi bütün ödemeler dikkate alınacak.

Her tam çalışma yılı için ödenen kıdem tazminatı tutarı, fesih tarihinden geçerli olan kıdem tazminatı tavanı (19 bin 982 lira) ile sınırlı olacak. Yasanın yürürlüğe girmesiyle ilk adımda çalışan istifa edecek, Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan “emekli olabilir” yazısını işverene sunacak. İşveren de çıkış işleminin ardından kurumdan aylık tahsis talebinde bulunacak. Buradaki tek koşul aynı işverene bağlı olarak en az bir yıl çalışılması olup aynı işyerinde çalışmaya devam edenler için kıdemde iki seçenek söz konusu olabilir. Kıdem tazminatını alabilecekleri gibi, istifa tarihinde kıdemi almayıp aynı işyerinde çalışmaya devam ederek birkaç yıl sonra ayrılırken talep edilebilirler.

Sabah’ın haberine göre, bakanlığın hazırladığı paketle, KGF teminat oranları artırılarak firmaları bir anda karşılaşabilecekleri yüksek tutarlı kıdem tazminatı ödemeleri için kredi limiti bulma sorunlarına çözüm sağlanmış olacak. İşverene üç yıl vade, altı ay ödemesiz dönem şeklinde kolaylıklar sağlanacak. Normal koşulda iş akdini fesheden tarafın karşı tarafa, işyerindeki çalışma süresine bağlı olarak 2 hafta ile 2 aylık ücret tutarı arasında değişen ihbar tazminatı ödemesi gerekiyor. Emeklilik gerekçesiyle iş akdinin feshi durumunda ihbar tazminatı hakkı doğmaz, çalışan böyle bir talepte bulunamaz.

EYT’DE KIDEM BÖYLE HESAPLANACAK!

1 -EYT kapsamında emekli olanların kıdem tazminatı nasıl hesaplanacak?

Çalışılan her tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler de oranlanarak hesaplamaya ekleniyor. Çalışana ödenen ücretle beraber düzenli olarak sağlanan yol, yemek parası için ek ödemeler de hesaba katılır. Her tam çalışma yılı için verilen kıdem tazminatı sözleşmenin feshedildiği tarihteki kıdem tazminatı tavanı ile sınırlı bulunuyor. Kıdem hesabında çalışanın brüt ücreti dikkate alınır. Çalışanın eline fiilen geçen ücretle birlikte sigorta primi, sendika aidatı gibi kesintiler yapılmadan belirlenen brüt ücrete göre hesaplama yapılır.

2- İşveren kıdemi peşin ödemek zorunda mı, aynı işyerinde devam edenler için özel bir düzenleme olacak mı?

İş Kanunu’na göre kıdem tazminatı peşin ödenmek zorunda, taksitli ödeme için çalışanın onayı gerekiyor. Taksitlendirilen kıdem için yazılı sözleşme yapılması çalışanın lehine olacaktır. Bölünen taksit sayısı ve ödeme takviminin kayıt altına alınması mağduriyetleri de önleyecektir. Aynı işyerinde devam edecekler için iki seçenek söz konusu olabilir. Kıdemlerini talep edebilecekleri gibi, bu yılın kıdem tazminatına esas giydirilmiş ücret üzerinden tazminatını alabilirler. Bir diğer seçenek de istifa tarihi yerine işyerinden ayrılırken kıdemini isteyebilirler. Kıdemini işten ayrılırken talep edecekler için Fon destekli kredi kullanımı olup olmayacağı yasal düzenleme sürecinde netleşecek.

3- İşveren Fon destekli krediden yararlanıp kıdemi ödemezse çalışan nasıl bir yol izlemeli?

Birinci adımda arabulucu sonra da mahkeme yoluna gitmesi gerekir. Ödenmeyen kıdem tazminatına mevduata uygulanan en yüksek faiz işletilir. İşverenin aldığı krediyi başka bir hesaba transfer seçeneği olmayacak. Kıdem tazminatında zaman aşımı süresi beş yıl olup, KGF destekli kredi doğrudan çalışan hesabına yatırılacağı için bu risk düşük olasılıkta görünüyor. Kıdem tazminatının taksite bağlanması halinde taksitin süresinde ödenmemesi durumunda en yüksek mevduat faizi uygulanır. Faiz işletilebilmesi için işçinin ihtarda bulunması veya icra takibi başlatması gerekir.

4- EYT kapsamında emekli olduğumda biriken izinlerimin parasını alabilecek miyim?

EYT kapsamında emekli olup işten ayrılacaklar biriken ücretleri varsa yıllık izin gibi haklarını da alarak işten ayrılabilir. Kullanılmayan yıllık izinlerin son brüt ücret üzerinden ödenmesi zorunluluğu bulunuyor. Çalışırken kullanılmayan yıllık izin ücretlerinin de emeklilik tarihindeki son ücret üzerinden peşin olarak ödenmesi gerekir. İzin ücretinden gelir vergisi ve prim kesilir.

5- İşletmeler, KGF destekli krediden EYT değil de normal koşulda emekli olanlar içinde yararlanabilecek mi?

Fon destekli kıdem tazminatı kredisinde işletme sınırlaması söz konusu olmayacak. Kredinin kıdem tazminatı ödemelerinde kullanılması için işyerinde EYT nedeniyle istifa edip ayrılan bulunması koşulu aranacak. EYT düzenlemesi ile aynı takvim sürecinde normal koşullarda emekliliğe hak kazananlar için kıdem desteği konusunda bugüne kadar bir açıklama yapılmadı. Bu benzeri teknik ayrıntıların yasal düzenleme sürecinde netleşmesi bekleniyor.

6- Aynı işyerinde iki yıl sigortasız çalıştım, geriye dönük olarak bu yıllara ilişkin kıdem talep edebilir miyim?

Belgelerle kanıtlamanız durumunda geriye dönük sigortalılık sağlanacaktır ve kıdem hakkı da doğacaktır. Belgeyle kanıtlama imkânı olmayanların hizmetlerinin geçtiği yılın sonunda başlayarak 5 yıl içinde iş mahkemesine başvurarak hizmet tespit davası açması gerekiyor. Sigortalının vefatı durumunda mirasçılar sigortalının ölüm tarihinden itibaren hizmet tespit davası açma hakkına sahip bulunuyor. İş Kanunu’na göre, işçinin ölümü halinde doğan tazminat tutarı kanuni mirasçılarına ödeniyor.