1940’lı yıllar, Gazipaşa Caddesi’nde asılı ilgi çeken bir reklam pankartı. Dünyaca ünlü “Madam Butterfly” Operası Zonguldak’ta sahne alıyor. Zonguldak’ın yükseliş devrinde çekilmiş fotoğraf karesinde, bir asır öncesine dair kent kültürümüz hakkında fikir veren güzel bir görsel belge… İlklerin şehri Zonguldak’ta kültür, sanat faaliyetleri kapsamında kayda geçirdiğimiz bir ilk daha…

Dünyaca ünlü Madam Butterfly Operası Zonguldak’ta sahne alıyor…

Madam Butterfly; Giacomo Puccini’nin üç perdelik operasıdır. İlk olarak 1904’te sahneye çıkmış, Puccini’nin en önemli operalarından biri olarak opera tarihinde yerini almıştır. Gösterinin ilk sahneleniş tarihi 17 Şubat 1904’tür. Orkestra şefi Cleofonte Campanini’dir.

Madam Butterfly karakteri (Cio-Cio-San) kendisini kocasına adamaya hazır, genç bir geyşadır. Hikâyenin başında 15 yaşında olan Butterfly, Japonya’ya gelen Amerikan subayı Pinterkon ile evlenir ve bununla da kalmayıp dinini değiştirir. Dinini değiştirmesini kendi kültürlerine bir hakaret olarak gören Butterfly’ın ailesi onu reddeder. Madam Butterfly’ın artık Pinkerton ve sadık yardımcısı Suzuki’den başka kimsesi kalmamıştır. Pinkerton evliliklerinden bir süre sonra evi terk eder. Bu arada hamile olan Butterfly, senelerce sabırla Pinkerton’u bekler. Bu sırada Pinkerton Amerika’da evlenmiştir.

Butterfly’ın yanında üç yaşına gelen oğlunu almak için Pinkerton Japonya’ya gelir. Pinkerton’un kendisine ihanet ettiğini gören Butterfly ise dayanamaz, ailesinden kalma hançer ile intihar eder.

Puccini’nin Uzakdoğu ezgileri ile süslediği bu opera sahnelendiğinden bu yana çok beğenilmiş, Kuzey Amerika’da en çok sahnelenen yirmi opera arasına girmiştir. Eser, Un bel dì vedremo ve daha birkaç aryası ile büyük beğeni toplayıp akıllara kazınmıştır.

Madame Butterfly operası Türkiye’ye opera kültürünün girip gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır. İkinci Dünya Savaşı’ndan önce, 1935-36 ders yılında Ankara’da Musiki Muallim Mektebi bünyesinde bir konservatuvar kurulmuş ve Türkiye’ye gelmiş olan Alman Karl Ebert tarafından, sonradan Ankara Devlet Konservatuvarı Opera Stüdyosu olarak anılan kurumda, bir grup opera sanatı öğrencisi yetiştirilmeye başlanmıştır. Bu kurumun ilk defa Türkçe libretto çevirisi kullanarak ve kurumun öğrencilerinin rol aldığı opera eseri 1940’ta Ankara’da sahnelenen Madam Butterfly’in II. Perdesi olmuştur. Ve aynı tarih aralığında opera Zonguldak’ta sahne almıştır…

Yüksel Yıldırım-21 Kasım 2024