KİRLİ PAZARLIK

Zonguldak’ta önce darp edilip daha sonra yakılarak vahşice öldürülen afgan madenci Vezir Mohammed Nourtani Türkiye’nin yanı sıra dünya basınında da yer buldu. BBC News ve DW internet siteleri Afgan madencinin ölümüne haber sitelerinde yer verirken Eski MMO Başkanı Mehmet Torun da Afgan madencinin ölümünü kaleme aldı.

Eski Maden Mühendisleri Odası Başkanı Torun, Cumhuriyet Gazetesine verdiği mülakatta kirli çarkı “Sahayı devletten rödovansçı alıyor. Sonra başkasına gayri resmi kiralıyor. Kaçak ocaktan çıkan kömür asıl rödovansçıya verilip pazarlanıyor. Rödovanstan devlet de kiraya verdiği için para alıyor” ifadeleriyle anlattı.
Kaçak maden ocağında Afganistan uyruklu Vezir Mohammad Nourtani’nin hayatını kaybetmesiyle gözler bir kez daha “kaçak ocak” gerçeğine çevrildi. Eski Maden Mühendisleri Odası (MMO) Başkanı Mehmet Torun, “kirli pazarı” detaylarıyla anlattı. Kaçak ocakların yıllardır herkes tarafından bilinen, Zonguldak’ın “kanayan yarası” olduğunu vurgulayan Torun, bu ocakların ücra köşelerde değil şehrin merkezine çok yakın noktalarda bulunduklarına dikkat çekti. Torun, “Özelleştirmelerden sonra ’nun (TTK) sahaları rödovansla verildi, kiralandı. Sahaları rödovansla alanlar daha ucuza kömür üretmek için sigortasız, sendikasız, düşük ücretli işçilerin çalıştırıldığı kaçak işyerlerine buraları ‘kiraya’ veriyorlar. Böylece vergiden, maliyetten kaçıyorlar. Resmiyete döküldüğü zaman hepsinin belgesi olması lazım. Böyle kirli bir pazar. Bunu kurum da biliyor devlet de. Ne zamana kadar, orada bir kaza yaşanana kadar” dedi.
‘ELEKTRİK VAR, VİNÇ VAR!’
Torun, herkesin gözü önünde bu kaçak ocaklara elektrik hattı çekildiğini, dev vinçler getirildiğini, kömür üretildiğini söyledi. Torun, “Raylar döşeniyor, vagonlar çekiliyor. Maden direkleri alınıyor. Daha sonra da bu kaçak ocaklardan çıkarılan kömür rödovansla sahayı alan resmi kişilere verilerek, onlar üzerinden pazarlanıyor. Kaçak ocak pazarlama aşamasında devreden çıkıyor. Böylece kaçak ocaklardan çıkarılan kömür resmi yollardan pazarlanmış oluyor” ifadelerini kullandı. Bu rödovanstan TTK’nin de sahayı kiraya verdiği için kömür başına para aldığını kaydeden Mehmet Torun, “Çünkü kömürü pazarlayan resmi olarak rödovansla sahayı alan kişi. Kaçak ocak görünmüyor” dedi.
‘İKİYÜZLÜLÜK’
Kaza yaşanınca herkesin “Vay efendim kaçak ocaktan oldu” diyerek sanki hiç duymamış gibi davrandığına işaret eden Torun, geçmiş yıllarda valinin kaçak ocaklarla ilgili toplantılar yaptığını belirterek “Bu aslında ikiyüzlülük” diye konuştu. Yaşananların “özelleştirmelerin, kamu elinden alınan ocakların bir sonucu” olduğunu vurgulayan Torun, “Geçmiş yıllarda da benzer olaylar yaşandı. Bu ocaklarda iş kazası adı altındaki cinayetlerde ölen insanları yol kenarlarına attılar. Trafik kazası süsü vermek için de üzerlerinden araba geçirdiler. Bunlar yaşandı. Sistem değişmediği sürece de yaşanmaya devam edecek” uyarısında bulundu.